Một số hình thức thuê tàu phổ biến
-
1. Thuê tàu chuyến (Voyage Charter)
- Đây là hình thức chủ tàu (người cho thuê) cam kết chuyên chở hàng hóa cho người thuê tàu từ một hoặc nhiều cảng này đến một hoặc nhiều cảng khác. Người thuê tàu trả một khoản tiền gọi là cước phí thuê tàu (Freight).
Ưu điểm:
Đơn giản và ít trách nhiệm cho người thuê: Người thuê tàu chỉ cần quan tâm đến việc giao hàng lên tàu và nhận hàng tại cảng dỡ. Mọi chi phí và rủi ro liên quan đến việc vận hành tàu (nhiên liệu, thuyền viên, bảo hiểm thân tàu, sửa chữa...) đều do chủ tàu chịu.
Chi phí cố định và dễ tính toán: Cước phí thường được thỏa thuận trước cho toàn bộ chuyến đi, giúp người thuê dễ dàng tính toán chi phí và giá thành sản phẩm.
Linh hoạt về tuyến đường: Phù hợp với các doanh nghiệp không có nhu cầu vận chuyển thường xuyên hoặc chỉ cần vận chuyển hàng hóa trên một tuyến đường cụ thể.
Không cần kiến thức sâu về quản lý tàu: Người thuê không cần có kinh nghiệm hay chuyên môn về kỹ thuật và quản lý tàu biển.
Nhược điểm:
Cước phí cao: Do chủ tàu phải gánh chịu mọi chi phí vận hành và rủi ro, cước phí thuê tàu chuyến thường cao hơn các hình thức khác.
Phụ thuộc vào chủ tàu: Người thuê tàu có ít quyền kiểm soát đối với con tàu và lịch trình của nó. Mọi sự chậm trễ do lỗi của chủ tàu có thể ảnh hưởng đến kế hoạch kinh doanh.
Rủi ro về thưởng/phạt xếp dỡ (Demurrage/Despatch): Nếu người thuê xếp hoặc dỡ hàng chậm hơn thời gian quy định trong hợp đồng (Laytime), họ sẽ phải trả tiền phạt cho chủ tàu (Demurrage). Ngược lại, nếu xếp dỡ nhanh hơn, họ có thể được thưởng (Despatch), nhưng khoản thưởng thường nhỏ hơn tiền phạt.
Khó tìm tàu cho các tuyến đường không phổ biến: Việc tìm tàu sẵn sàng phục vụ các tuyến đường ít thông dụng có thể khó khăn và tốn kém.
2. Thuê tàu định hạn (Time Charter)
Với hình thức này, chủ tàu cho người thuê tàu thuê toàn bộ con tàu với thuyền bộ trong một khoảng thời gian nhất định. Người thuê tàu có quyền sử dụng tàu để chuyên chở hàng hóa trong thời gian đó và phải trả tiền thuê (Hire) theo ngày, tuần hoặc tháng.
Ưu điểm:
Chủ động hoàn toàn về việc khai thác tàu: Người thuê tàu có toàn quyền quyết định tuyến đường, loại hàng hóa chuyên chở (trong giới hạn cho phép của tàu), và lịch trình vận chuyển trong suốt thời gian thuê.
Hiệu quả chi phí khi vận chuyển thường xuyên: Nếu có lượng hàng hóa lớn và nhu cầu vận chuyển liên tục, thuê tàu định hạn thường có chi phí trên mỗi tấn hàng thấp hơn so với thuê tàu chuyến.
Tận dụng được kiến thức thị trường: Người thuê có thể kinh doanh bằng cách cho thuê lại tàu (sub-charter) theo hình thức tàu chuyến để kiếm lời nếu giá cước thị trường tăng.
Biết trước chất lượng tàu và thuyền bộ: Người thuê có thể kiểm tra và lựa chọn con tàu cùng đội ngũ thuyền viên phù hợp với yêu cầu của mình.
Nhược điểm:
Trách nhiệm và chi phí vận hành cao hơn: Người thuê tàu phải chịu các chi phí liên quan đến việc khai thác thương mại của tàu như: nhiên liệu (bunker), phí cảng, phí qua kênh đào, chi phí xếp dỡ hàng hóa...
Rủi ro về thị trường: Nếu giá cước vận tải trên thị trường giảm, người thuê vẫn phải trả tiền thuê cố định cho chủ tàu, dẫn đến thua lỗ.
Đòi hỏi kiến thức và kinh nghiệm quản lý: Người thuê cần có chuyên môn về khai thác tàu, quản lý tuyến đường, và xử lý các vấn đề phát sinh tại cảng để tối ưu hóa hiệu quả sử dụng tàu.
Rủi ro khi tàu không hoạt động (Off-hire): Nếu tàu phải dừng hoạt động để sửa chữa hoặc vì lý do kỹ thuật, người thuê có thể không phải trả tiền thuê trong thời gian đó, nhưng vẫn có thể bị gián đoạn kế hoạch kinh doanh.
3. Thuê tàu trần (Bareboat Charter hay Demise Charter)
Đây là hình thức thuê tàu mà chủ tàu chỉ giao cho người thuê một con tàu "trần", tức là không có thuyền bộ. Người thuê tàu có trách nhiệm tự quản lý, vận hành, bảo dưỡng và cung cấp thuyền bộ cho tàu trong suốt thời gian thuê.
Ưu điểm:
Kiểm soát tối đa: Người thuê tàu có quyền kiểm soát gần như tuyệt đối đối với con tàu, tương tự như một chủ sở hữu. Họ toàn quyền quyết định về mặt kỹ thuật, thuyền viên và khai thác thương mại.
Chi phí thuê thấp nhất: Giá thuê tàu trần là thấp nhất vì người thuê phải gánh chịu toàn bộ chi phí vận hành.
Phù hợp cho mục đích lâu dài: Thường được sử dụng như một hình thức tài chính để sở hữu tàu (thuê mua) hoặc khi các công ty vận tải cần bổ sung tàu vào đội tàu của mình trong một thời gian dài mà không cần bỏ ra một khoản vốn đầu tư lớn ban đầu.
Linh hoạt trong việc quản lý thuyền bộ: Người thuê có thể tuyển dụng và quản lý đội ngũ thuyền viên theo tiêu chuẩn và chi phí của riêng mình.
Nhược điểm:
Trách nhiệm và rủi ro cao nhất: Người thuê tàu chịu mọi trách nhiệm như một chủ tàu thực thụ, bao gồm cả việc bảo trì, sửa chữa, bảo hiểm và các rủi ro pháp lý liên quan đến con tàu và thuyền bộ.
Yêu cầu chuyên môn kỹ thuật và quản lý rất cao: Đòi hỏi người thuê phải có năng lực và kinh nghiệm dày dặn trong việc quản lý kỹ thuật, bảo dưỡng và vận hành tàu biển.
Cam kết tài chính lớn và dài hạn: Hợp đồng thuê tàu trần thường kéo dài nhiều năm, đòi hỏi một cam kết tài chính vững chắc từ phía người thuê.
Khó khăn khi chấm dứt hợp đồng sớm: Việc kết thúc hợp đồng trước thời hạn thường rất phức tạp và tốn kém.
- Đây là hình thức chủ tàu (người cho thuê) cam kết chuyên chở hàng hóa cho người thuê tàu từ một hoặc nhiều cảng này đến một hoặc nhiều cảng khác. Người thuê tàu trả một khoản tiền gọi là cước phí thuê tàu (Freight).