Lưu ý khi tổn thất hàng hóa trong quá trình vận chuyển đường biển



  • Có thể nói ngành vận tải biển là ngành có nhiều khiếu nại nhất do hàng hóa bị hư hỏng, tổn thất khi được vận chuyển từ cảng xếp hàng đến cảng dỡ hàng.

    Vận chuyển hàng hóa quốc tế là một quá trình có nhiều chặng bao gồm hàng hóa được đóng gói tại nhà máy, vận chuyển ra cảng đóng hàng vào container, container được xếp lên tàu xuất đi, container được dỡ xuống cảng đến, hàng hóa được “rút ruột” ra khỏi container mang vào kho hàng...

    Trong quá trình đó, bao bì hàng hóa chịu rất nhiều lực va đập từ tất cả các hướng, làm cho hàng hóa không còn giữ nguyên chất lượng bên trong. Thêm vào đó, thời gian vận chuyển từ nơi đi tới nơi đến kéo dài, nhiệt độ và độ ẩm bên trong container rất cao. Chính vì vậy một nguyên tắc cơ bản của ngành vận tải biển là bao bì hàng hóa phải đảm bảo. Tùy theo từng loại hàng hóa mà có yêu cầu bao bì khác nhau như pallet (kệ, đai chứa hàng), kiện gỗ, carton, thùng gỗ hoặc chỉ đơn giản là bao ny lon hoặc bao đậy.

    NGUYÊN NHÂN LÀM HÀNG HÓA BỊ TỔN THẤT

    Bao bì không chắc chắn

    Một lô hàng dụng cụ máy móc được đóng trong pallet. Khi xe nâng mang pallet vào container thì thấy tình trạng hàng hóa tốt nhưng khi tới cảng đến thì phát hiện thấy phần đế pallet bị hư hỏng, hàng hóa bị nghiêng đổ. Loại bao bì hay kiện gỗ phải dùng xe nâng (forklift) để chất xếp hàng. Cho nên cần chú ý chất liệu gỗ đóng kiện phải tốt và cách đóng kiện phải chắc chắn.

    Bao bì bị ảnh hưởng trước khi đóng hàng vào container

    Một lô hàng may mặc được đóng trong thùng carton. Trong quá trình vận chuyển từ nhà máy ra kho hàng CFS (kho thu gom hàng lẻ) có một số thùng carton bị nước mưa thấm vào. Đánh giá sơ bộ, nhà máy cho rằng tình hình đó không ảnh hưởng hàng hóa. Tuy nhiên, thực tế khi hàng đến nơi thì toàn bộ thùng carton bị hư hại, ảnh hưởng đến hàng hóa bên trong. Điều rút kinh nghiệm là nên xử lý ngay ở cảng xếp khi bao bì có vấn đề (dù ít hay nhiều) tránh tổn thất phát sinh không lường trước được.

    Cách chất xếp hàng hóa trong container

    Yêu cầu hàng hóa phải được đóng đầy và chặt trong container, tránh chừa khoảng không sẽ làm cho hàng hóa bị xê dịch trong quá trình vận chuyển. Hàng nặng được đặt ở dưới, hàng nhẹ xếp ở trên nhưng chú ý không làm ảnh hưởng đến lô hàng bên dưới.

    YÊU CẦU BỒI THƯỜNG TỔN THẤT

    Theo nguyên tắc, khi yêu cầu bồi thường thiệt hại do tổn thất trong quá trình vận chuyển thì phải có giám định thiệt hại và nguyên nhân. Việc giám định này phải tiến hành khi hàng hóa còn nằm ở kho hàng lẻ ở cảng hay container còn ở bãi container. Nếu hàng hóa đã mang về kho chủ hàng mới phát hiện có tổn thất thì việc khiếu nại hầu như không được giải quyết. Đối với hàng hóa nhập khẩu, khi có tổn thất hàng hóa các nhà xuất nhập khẩu cần lưu ý:

    - Mức thiệt hại tối thiểu

    Thông thường nếu mức tổn thất hàng hóa dưới 200 đô la Mỹ thì việc khiếu nại không được khuyến khích do thủ tục và thời gian tiến hành kéo dài.

    - Thủ tục yêu cầu bồi thường tổn thất

    Các công ty giao nhận vận tải đa quốc gia thường có sẵn bộ phận chuyên trách xử lý và theo dõi khi có tổn thất xảy ra. Khi phát hiện hàng hóa bị hư hỏng hay tổn thất, chủ hàng phải yêu cầu cảng vụ lập biên bản. Dựa vào biên bản đó, chủ hàng sẽ tiến hành thủ tục yêu cầu giám định tổn thất và đòi bồi thường. Thời gian giám định có thể kéo dài cả tháng tùy trường hợp.

    - Chi phí giám định.

    Ví dụ một lô hàng hóa chất nhập khẩu gồm những thùng phuy. Khách hàng phát hiện có hai thùng bị bung nắp khi dỡ hàng từ container vào kho CFS. Tuy nhiên, do hợp đồng ngoại thương quy định chỉ chọn công ty giám định quốc tế có uy tín nên chi phí tiến hành giám định cao, gần bằng chi phí thiệt hại nên chủ hàng không tiến hành khiếu nại. Ngoài ra, nếu yêu cầu giám định thì hàng hóa không được mang về nhà máy mà phải để tại kho hàng lẻ ở cảng, khi đó chi phí lưu kho do chủ hàng chịu.

    - Thời gian nhận được bồi thường tổn thất khá lâu

    Thời gian chờ đợi thẩm định và tiến hành bồi thường khá lâu sau khi đã hoàn tất thủ tục yêu cầu bồi thường thiệt hại. Thông thường, thời gian tính bằng tháng, có khi tính cả năm tùy theo trường hợp. Nếu nguyên nhân gây thiệt hại có liên quan đến đại lý nước ngoài thì thời gian sẽ lâu hơn.

    Không phải các khiếu nại tổn thất của chủ hàng đều được chấp nhận nếu như công ty giám định cho biết bao bì hàng hóa không đảm bảo khả năng đi biển.
    Công ty giao nhận vận tải chỉ bồi thường khi nguyên nhân do lỗi của công ty giao nhận gây ra. Đó là chưa kể thiện chí giải quyết bồi thường của công ty giao nhận vận tải.

    Rõ ràng, việc tổn thất hàng hóa do bao bì có thể lường trước được. Đối với các nhà xuất nhập khẩu mới có vài thương vụ ban đầu thì nên tư vấn công ty giao nhận vận tải về bao bì hàng hóa trước khi xuất hàng.

    Yêu cầu bồi thường thiệt hại là việc chẳng đặng đừng và tốn nhiều thời gian với bao thủ tục và chi phí phát sinh. Kết quả hầu như rất thấp, ngoại trừ công ty giao nhận vận tải chấp nhận chia sẻ thiệt hại với các khách hàng lớn và thường xuyên của họ mà thôi.

    Chính vì vậy, việc nâng cao chất lượng đóng gói và bao bì hàng hóa cần phải được quan tâm đúng mực nhằm đảm bảo cho thương vụ xuất nhập khẩu thành công.