Đôi điều về nghiệp vụ đại lý tàu biển



  • A, Khái niệm

    Đại lý tàu biển là đại lý trong lĩnh vực hàng hải với: người ủy thác là chủ tàu, người được ủy thác là là đại lý tàu biển là người đại diện thường trực cho chủ tàu, người thứ ba là các bên có liên quan đến hoạt động của chủ tàu tại một cảng hay một khu vực đại lý nhất định mà tại đó người đại lý giúp người ủy thác tạo lập mối quan hệ pháp lý với họ.

    Người ủy thác của đại lý tàu biển không phải chỉ có chủ tàu (ship ower) mà có thể là người thuê tàu (charterer), người khai thác quản trị tàu (operator) hoặc chủ hàng. Họ có cùng hoặc khác quốc tịch với đại lý. Người đại lý tàu biển với tư cách là thể nhân hoặc pháp nhân, có thể là công ty Nhà nước, cố phần hoặc tư nhân... được thành lập đúng pháp luật và thông lệ quốc tế.

    Đại lý tàu biển là một loại hình dịch vụ hàng hải nhưng khác với loại hình dịch vụ hàng hải khác, khi nhận sự ủy thác trực tiếp của chủ tàu hoặc người kinh doanh khai thác con tàu, đầu mối giữa chủ ủy thác với cơ quan cảng và các tổ chức dịch vụ khác.

    B, Phân loại các loại hình đại lý tàu biển

    Căn cứ vào đối tượng mà tàu làm đại lý phục vụ
    -Đại lý tàu chợ (Liner’s agent): phục vụ cho những tàu chạy trên những tuyến đường nhất định và theo một lịch trình cụ thể. Vì vậy công tác đại lý cho loại tàu này là khá ổn định và mang tính kế hoạch cao.

    -Đại lý cho tàu chuyến (Tramp’s agent): tàu không chạy theo một lịch trình cụ thể, không cập cảng nhất định, vì vậy công tác đại lý cho loại tàu này phức tạp hơn so với đại lý tàu chợ.

    -Đại lý tàu khách, tàu quân sự: tàu khách, tàu quân sự đến cảng với mục đích du lịch, giao lưu văn hóa, chính trị, xã hội.

    2, Căn cứ vào người chỉ định
    -Đại lý tàu biển do người thuê tàu chỉ định (shipagent nominated by charterer)
    -Đại lý tàu biển do chủ tàu chỉ định (shipagent nominated by shipower)
    -Đại lý tàu biển là chức năng bảo hộ (protecting Agent): bảo vệ quyền lợi của chủ tàu khi mà quyền chỉ định đại lý phục vụ thuộc về người thuê tàu. -Đại lý phụ (sub Agent): do đại lý chính chỉ định làm đại lý hiện trường.

    C, Đặc điểm của đại lý tàu biển

    Kinh doanh dịch vụ hàng hải đặc biệt là dịch vụ đại lý tàu biển là một loại hình kinh doanh không cần vốn đầu tư ban đầu lớn (so với đội tàu và cảng biển), không đòi hỏi công nghệ cao, cán bộ công nhân viên ít nhưng tỷ suất lợi nhuận cao nên các nước trong khu vực và hầu hết các nước trên thế giới không cho phép nước ngoài hoạt động kinh doanh loại hình dịch vụ này trong thị trường nước đó. Mặt khác kinh doanh dịch vụ đại lý tàu biển thường trực tiếp làm việc với người nước ngoài nên cũng cần đảm bảo an ninh kinh tế của mỗi nước.

    Do không cần đầu tư ban đầu lớn nên hiện nay đang được phát triển mạnh tạo nên một thị trường sôi động và cạnh tranh gay gắt ở các nước có hệ thống cảng biển tương đối phát triển (trong đó có ViệtNam)

    Đại lý tàu biển là loại hình xuất khẩu tại chỗ mang hiệu quả cao, thu về cho đất nước nguồn ngoại tệ lớn, giải quyết công ăn việc làm.

    Đại lý tàu biển là loại hình phụ thuộc nhiều vào đội ngũ đại lý viên chứ không phụ thuộc nhiều và tiềm năng tài chính. Vì thế, yêu cầu nghiệp vụ của đại lý viên tương đối cao như các đại lý viên phải có kiến thức hàng hải, kiến thức ngoại thương, anh văn thương mại, bảo hiểm hàng hải, luật chuyên chở hàng hải, thực tiễn kinh doanh hàng hải, thông lệ quốc tế ... Hơn nữa, người đại lý tàu biển phải hành động đúng với sự ủy quyền của thân chủ - chủ tàu. Họ phải có trung thành, chăm chỉ, và khéo léo trong việc thi hành nhiệm vụ được giao.

    D, Chức năng
    Hầu hết các công ty đại lý tàu biển đều là các công ty làm chức năng nhiệm vụ về giao nhận vận chuyển hàng hóa xuất nhập khẩu, hàng hóa quá cảnh qua lãnh thổ Việt Nam tư vấn, đại lý cho các doanh nghiệp trong và ngoài nước hoạt động trên lĩnh vực vận chuyển, giao nhận và xuất nhập khẩu hàng hóa. Do đó, các công ty đại lý tàu biển có các chức năng sau:

    Làm mọi thủ tục với các cơ quan quản lý Nhà nước có thẩm quyền cho tàu rời cảng và rời cảng theo đúng quy định của pháp luật.

    Thu xếp tàu lai dắt, hoa tiêu dẫn tàu, bố trí tàu bến, nơi neo đậu để thực hiện việc xếp dỡ hàng, đưa đón hành khách lên xuống.

    Thu xếp và điều đình các công tác thương vụ hàng hóa như: + Xếp dỡ, giao nhận chuyển tải hàng hóa + Thu gom, chia lẻ hàng hóa + Kiểm tra, giám sát cân đo hàng hóa

    Thu xếp việc gửi hàng vào kho
    Bảo quản hàng hóa
    Thu xếp việc đóng gói sửa chữa bao bì hư hỏng rách nát
    Điều đình việc bồi thường hàng hóa bị hư hỏng, mất mát nhầm lẫn
    Ký kết các hợp đồng vận chuyển hàng hóa , hợp đồng thuê tàu, hợp đồng xếp dỡ hàng hóa, làm thủ tục giao nhận tàu, cho thuê, làm thủ tục gửi hàng, lưu khoang tàu, nhận hàng, mua bảo hiểm cho hàng hóa - Giải quyết các thủ tục hải quan có liên quan đến tàu và các thủ tục xếp dỡ hàng hóa

    Thực hiện việc thu hộ, trả hộ tiền cước, tiền bồi thường, thanh toán tiền thưởng phạt xếp dỡ giải phóng tàu và các khoản tiền khác - Môi giới thuê tàu, mua tàu và bán tàu - Thu xếp các hoạt động cung ứng cho tàu biển tại cảng:

    Thu xếp sửa chữa khám nghiệm tàu
    Kiểm nghiệm khoang tàu cho việc xếp hàng.

    E, Nghiệp vụ đại lý tàu biển trong quản lý container
    Nghiệp vụ đại lý tàu biển trong quản lý container bao gồm:

    Quản lý container dỡ từ tàu vào bãi.

    Theo dõi các container giao cho khách hàng đến lấy hàng.

    Theo dõi số container rỗng khách hàng trả.

    Cấp container rỗng cho khách hàng đóng hàng xuất.

    Theo dõi tình hình container hạ bãi chờ bốc lên tàu.

    Quản lý tình hình container được bốc lên tàu.

    Chuyển bãi container.

    Làm báo cáo tổng hợp (roroc).

    F, Vai trò và lợi ích của dịch vụ đại lý tàu biển đối với ngành hàng hải và thương mại quốc tế

    Đại lý tàu biển là một dịch vụ quan trọng trong ngành hàng hải, vì vậy cũng mang nhiều đặc điểm, vai trò, lợi ích của ngành hàng hải. Tuy vậy, đại lý cũng là một ngành mang tính đặc thù riêng. Sự phát triển của ngành hàng hải là sơ sở tất yếu khách quan để hình thành loại hình kinh doanh dịch vụ đại lý tàu biển, ngược lại dịch vụ đại lý tàu biển lại tác động trở lại giúp cho dây chuyền sản xuất vận tải biển được thông suốt, từ đó thúc đẩy ngành hàng hải phát triển hơn nữa, mang lại nhiều lợi ích cho các quốc gia có cảng biển.

    Nhờ có người đại lý tàu biển mà hiệu quả kinh tế của hoạt động ngoại thương được nâng cao hơn. Người đại lý tàu biển giúp cho người chủ tàu tận dụng được khả năng khai thác con tàu, giúp cho quá trình ngoại thương diễn ra nhanh chóng hơn, tránh việc người chủ tàu phải tự mình làm quá nhiều việc vừa làm cho quá trình chuyên chở hàng hóa bằng tàu biển sẽ diễn ra chậm chạp, tàu hàng bị ùn tắc vừa tạo ra sự kém hiệu quả do một mình người chủ tàu không thể thông thạo hết tất cả các nghiệp vụ đi biển. Người đại lý tàu biển góp phần đáng kể trong việc đẩy nhanh tốc độ lưu thông hàng hóa giữa các nước, các khu vực trên thế giới, giúp cho mậu dịch quốc tế diễn ra một cách thuận tiện và dễ dàng hơn, giảm bớt được những khiếu nại và xung đột pháp lý xảy ra giữa người chủ tàu với chủ hàng, cơ quan cảng sở tại và các tổ chức có liên quan.

    Các đại lý tàu biển giúp cho việc đẩy mạnh chuyên môn hóa sâu sắc trong quá trình phân công lao động xã hội. Nhờ có người đại lý tàu biển mà người chủ tàu có thể tập trung nỗ lực vào thời gian quản trị tàu để chuyên chở hàng hóa nâng cao năng lực khai thác con tàu và nâng cao hiệu quả kinh tế.

    Thông qua người đại lý tàu biển, Nhà nước có thể nắm được hoạt động xuất nhập khẩu của các tàu ra vào cảng, nắm được khối lượng hàng hóa xuất nhập khẩu. Quả đúng như vậy vì đại lý tàu biển là dịch vụ xuất khẩu tại chỗ nên việc nhà nước thu thập số liệu, nắm tình hình trở nên đơn giản, dễ dàng hơn. Nhà nước thức hiện tốt được chức năng quản lý vĩ mô không những trong lĩnh vực vận tải biển mà còn trong lĩnh vực ngoại thương. Đồng thời trên cơ sở dữ liệu thông tin của các đơn vị kinh doanh dịch vụ đại lý tàu biển mà Nhà nước định ra các chính sách phát triển hàng hải như: kế hoạch đầu tư cho đội tàu, xây dựng các cảng biển, đào tạo đội ngũ cán bộ hàng hải ...