NGÀNH 3PL – NHỮNG TỒN TẠI VÀ XU HƯỚNG



  • Là một phần của Nghiên cứu Logistics hàng năm lần thứ 22, nhóm nghiên cứu xem xét các chủ đề hiện tại trong chuỗi cung ứng liên quan đến các mối quan hệ của người gửi hàng và 3PL. Các chủ đề của năm nay, trong đó có cả ngành 3PL tại Trung Quốc, gồm có quản lý chi phí chuỗi cung ứng, vai trò của logistics trong các hoạt động nhân đạo và chuỗi cung ứng xanh, được xác định thông qua sự tương tác của nhóm nghiên cứu với các chủ hàng và 3PL trong các cuộc thảo luận, phỏng vấn và hội thảo.

    Tình hình 3PL tại Trung Quốc

    Động lực phát triển 3PL tại Trung Quốc

    Sự tăng trưởng liên tục của sự tổng thể kinh tế ở Trung Quốc đã giúp tạo ra nhu cầu đáng kể cho các dịch vụ logistics bên thứ ba (third-party logistics). Ngoài ra, nhiều doanh nghiệp đã tập trung vào năng lực cốt lõi của mình và đã cải thiện tốc độ đáp ứng thị trường của họ bằng cách thuê ngoài một số hoặc tất cả các hoạt động logistics của họ.

    Ngành công nghiệp sản xuất ở Trung Quốc đã có sự chuyển đổi và nâng cấp đáng kể, dẫn đến yêu cầu lớn hơn đối với các dịch vụ logistics chuyên nghiệp. Nhu cầu tiêu dùng cũng tăng lên nhanh chóng, nhu cầu hàng tiêu dùng nhanh (FMCG), hàng lạnh và hàng ngoại chất lượng cao cũng lớn hơn. Kết quả là các tiêu chuẩn cao hơn đã phát triển về mặt thời gian, chất lượng và an toàn, các dịch vụ logistics chuyên nghiệp, và các năng lực chuỗi cung ứng xuyên biên giới và thương mại điện tử (e-commerce).

    Một động lực thúc đẩy khác ở Trung Quốc là sự phát triển tràn lan gần đây của thương mại chuỗi (chain commerce) – một hình thức hoạt động thương mại, trong đó một số cửa hàng trong cùng ngành được liên kết bằng cách bổ sung cổ phần và các công nghệ vận hành để nâng cao tính kinh tế của quy mô.

    Theo đó, một số nền tảng thương mại điện tử (e-commerce platform) đã nổi lên, bao gồm Alibaba, Taobao và JD, do đó đã thúc đẩy rất nhiều mô hình kinh doanh như B2B, B2C, C2C và thương mại online-to-offline.

    Bên cạnh đó, các chính sách của chính phủ Trung Quốc cũng đã khuyến khích và hỗ trợ sự phát triển của ngành logistics bên thứ ba tại nước này.

    Hiện trạng 3PL ở Trung Quốc

    Có một số khía cạnh đáng chú ý của tình hình hiện tại về sự phát triển của logistics bên thứ ba, bao gồm quy mô, chủng loại và giá trị.

    Quy mô thị trường 3PL Trung Quốc xếp thứ 1 trên thế giới

    Theo ước tính của Armstrong & Associates Inc., quy mô thị trường 3PL tại Trung Quốc vào năm 2015 chiếm khoảng 10% chi phí logistics của Trung Quốc. Tổng doanh thu phát sinh trong thị trường 3PL là 162,8 tỷ đô la Mỹ, đứng thứ nhất trên thế giới. Con số này vượt mức của Hoa Kỳ là 1,6 tỷ đô la Mỹ, chiếm 55,7% tổng doanh thu của khu vực Châu Á-Thái Bình Dương, và chiếm 20,6% tổng doanh thu trên toàn thế giới.

    Các loại hình doanh nghiệp 3PL đa dạng hơn

    Hầu hết các nhà cung cấp dịch vụ 3PL ở Trung Quốc có nguồn gốc từ các doanh nghiệp trong ngành vận tải, kho bãi và đại lý vận tải truyền thống. Một số 3PL được sinh ra từ ​​dịch vụ logistics của các doanh nghiệp sản xuất và cũng có các công ty 3PL được thành lập bằng cách hợp nhất các nguồn lực logistics của một số doanh nghiệp. Ngoài ra, có một số công ty 3PL mới thành lập được phát triển để đáp ứng nhu cầu của khách hàng và thị trường.

    Về mặt sở hữu, có nhiều doanh nghiệp 3PL của nhà nước không chỉ có mạng lưới logistics mở rộng và nguồn tài nguyên phong phú ở Trung Quốc mà còn mở rộng ra các thị trường quốc tế để trở thành các tập đoàn logistics xuyên biên giới. Ngoài ra còn có các doanh nghiệp 3PL nước ngoài đã trở thành những công ty dẫn đầu trong các dịch vụ logistics toàn diện và quản lý chuỗi cung ứng tiên tiến tại Trung Quốc.

    Phạm vi dịch vụ được cung cấp bởi các 3PL này khác nhau. Trong khi một số tập trung vào các dịch vụ vận tải hoặc kho bãi, những công ty khác đang mở rộng các chức năng dịch vụ của họ để trở thành nhà cung cấp dịch vụ 3PL toàn diện. Mặc dù phần lớn 3PL ở Trung Quốc chủ yếu dựa vào tài sản, những năm gần đây đã chứng kiến ​​sự gia tăng của các 3PL không có tài sản sở hữu.

    Thế mạnh và dịch vụ của ngành 3PL của Trung Quốc

    Nghiên cứu cho thấy đã có sự tăng trưởng của các vận hành trên toàn quốc và các mạng lưới thông tin. Liên minh chiến lược đã được phát triển giữa các 3PL và các nhà sản xuất lớn trên toàn cầu. Một số doanh nghiệp 3PL lớn của Trung Quốc đã từng bước mở rộng phạm vi dịch vụ của mình đến các lĩnh vực đa dạng như FMCG, năng lượng, thực phẩm, sản xuất ô tô, ICT và công nghệ cao. Một dịch vụ khác cũng bao gồm ở đây là dịch vụ các giải pháp chuỗi cung ứng một điểm đến (one-stop service) và các dịch vụ tài chính toàn diện bao gồm thanh toán, cung cấp tài chính và quản lý tài sản. Ngoài ra, ngành công nghiệp 3PL của Trung Quốc đã chứng kiến ​​sự tiến bộ rõ rệt trong các dịch vụ chuyên nghiệp và khả năng tùy biến trong các ngành công nghiệp như ô tô, thiết bị gia dụng, chuỗi lạnh, và logistics về kỹ thuật và dự án.

    Chuỗi giá trị dịch vụ mở rộng của các công ty 3PL

    Các chuỗi giá trị dịch vụ của 3PL tại Trung Quốc tiếp tục mở rộng cả về phía khách hàng (downstream supply chain) và về phía nhà cung cấp (upstream supply chain) trong chuỗi cung ứng để cung cấp các dịch vụ đa dạng, tích hợp và toàn diện cho khách hàng. Dịch vụ vận tải và lưu kho toàn diện vẫn là dịch vụ logistics cơ bản của đa số 3PL. Khi các nhà cung cấp dịch vụ logistics nâng cao năng lực CNTT, họ có thể cung cấp các dịch vụ thông tin logistics có giá trị cho khách hàng của họ. Ngoài ra, ngày càng có nhiều 3PL đang tích cực theo đuổi các dịch vụ logistics giá trị gia tăng như dịch vụ logistics và tài chính và dịch vụ quản lý chuỗi cung ứng tích hợp cho khách hàng của họ.

    Đổi mới trong các mô hình dịch vụ 3PL và các hình thức công nghiệp

    Ví dụ về những đổi mới bao gồm:

    Một công ty đã xây dựng mô hình kinh doanh “logistics + internet + tài chính” và phát triển một hệ thống vận hành mạng lưới đường cao tốc thông minh ở Trung Quốc.
    Công ty thứ hai đã kết nối các cổng trung tâm đường cao tốc ngoại tuyến (offline) với một nền tảng dịch vụ đám mây trực tuyến (online cloud platform). Bằng cách áp dụng ” internet + cơ sở sản xuất + nhà kho/ cửa hàng + cửa hàng phía trước/ nhà máy phía sau”, công ty này đã xây dựng một vòng tròn sinh thái của các ngành công nghiệp thông minh.
    Một công ty thứ ba đã phát triển một nền tảng dịch vụ chuỗi cung ứng toàn cầu kết hợp với các dịch vụ chuỗi cung ứng sản xuất, dịch vụ chuỗi cung ứng tiêu dùng, trung tâm mua sắm toàn cầu, các dịch vụ chuỗi cung ứng tích hợp sản phẩm và dịch vụ tài chính chuỗi cung ứng.
    Những thách thức của 3PL ở Trung Quốc

    So với các nước phát triển, Trung Quốc có ít 3PL được biết đến nhiều trên toàn cầu và có tầm ảnh hưởng, ngành công nghiệp 3PL của Trung Quốc thì thấp ở khía cạnh tập trung thị trường. Theo dữ liệu năm 2015 do Armstrong & Associates Inc đưa ra, tổng doanh thu của 3PL lớn nhất ở Hoa Kỳ chiếm 0,91% thị trường 3PL của quốc gia. Để so sánh, chỉ số này của một công ty dẫn đầu ở Trung Quốc chỉ là 0,45%, chứng minh cho mức độ tập trung thị trường thấp hơn nhiều của ngành công nghiệp logistics tại Trung Quốc.

    Hầu hết các doanh nghiệp 3PL ở Trung Quốc tập trung chủ yếu vào việc cung cấp cho khách hàng các dịch vụ logistics cơ bản, như vận chuyển và lưu kho. Mặc dù có ưu tiên phát triển các dịch vụ chuỗi giá trị gia tăng, dịch cụ toàn diện từ điểm đầu đến điểm cuối trong chuỗi cung ứng, nhưng những cơ hội đáng chú ý vẫn còn là sự phát triển trong tương lai của dịch vụ logistics cao cấp và các dịch vụ chuỗi cung ứng tích hợp.

    Chi phí vận hành tương đối cao và khả năng sinh lợi thấp vẫn gây trở ngại cho sự phát triển vững chắc của 3PL tại Trung Quốc.

    Xu hướng phát triển của ngành 3PL Trung Quốc

    Lưu ý đến số lượng áp đảo của các doanh nghiệp nhỏ và quy mô thị trường thấp của các doanh nghiệp 3PL ở Trung Quốc, một trong ba chủ đề chính trong Kế hoạch phát triển Logistics trung và dài hạn (2014-2020) của nước này là “tập trung vào việc cải thiện quy mô và sự phát triển sâu rộng của các doanh nghiệp logistics”. Do đó, chính phủ phối hợp thúc đẩy các doanh nghiệp logistics lớn lên dưới hình thức cổ phần, sáp nhập và mua lại, và các liên minh.

    Nhiều công ty 3PL ở Trung Quốc nhận thức đầy đủ về sức mạnh của Internet, dữ liệu khổng lồ (big data), điện toán đám mây (cloud computing), trí tuệ nhân tạo (artificial intelligence – AI) và các công nghệ mới nổi khác nhằm tạo điều kiện cho việc chuyển đổi và nâng cấp các mô hình kinh doanh. Một loạt các mô hình logistics tiên tiến về công nghệ, chẳng hạn như “internet + vehicle/goods compatibility”, “internet + cargo agency”, “internet + drop and pull transport”, “internet + contract logistics”, “logistics + internet + finance”, “logistics + internet + big data”, và nhiều thể loại ” internet + ” khác của các mô hình sáng tạo đã và đang nổi lên.

    Một lĩnh vực phát triển khác trong tương lai của ngành công nghiệp 3PL của Trung Quốc là sự quốc tế hóa. Khi Sáng kiến ​​về Vành đai và đường bộ (Belt & Road Initiative) – một chiến lược phát triển do Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đề xuất nhằm tập trung vào kết nối và hợp tác giữa các quốc gia Á – Âu – được triển khai, nó sẽ đem lại những cải tiến lớn về cơ sở hạ tầng, tăng cường quan hệ thương mại giữa các quốc gia, giúp phát triển các hoạt động logistics toàn cầu.

    Đáp ứng nhu cầu khách hàng trong khi kiểm soát chi phí chuỗi cung ứng

    Các nhà bán lẻ đang sử dụng các chuỗi cung ứng đáng tin cậy và dữ liệu kịp thời đáng tin cậy để giúp giữ hàng tồn kho ở mức thấp, giải phóng vốn và giảm chi phí liên quan đến việc lưu trữ sản phẩm. Niềm tin vào chuỗi cung ứng, thông thường đạt được thông qua tăng khả năng hiển thị (visibility), cho phép các chủ hàng tận dụng tối đa mô hình luân chuyển (flow-through) nơi mà các sản phẩm không bao giờ nghỉ ngơi.

    Các chủ hàng đang chuyển từ kho hàng rộng lớn sang các trung tâm nhỏ hơn với mức tồn kho theo nhu cầu và được xây dựng theo đơn đặt hàng, điều này được thực hiện bởi độ tin cậy của chuỗi cung ứng.

    Các công ty đang nỗ lực để giảm lượng hàng tồn kho trong khi xây dựng nhiều trung tâm phân phối hơn, nhỏ hơn, khiến cho tốc độ, việc lập mô hình chuỗi cung ứng ảo và các quy trình lập kế hoạch dự báo nhu cầu trở nên thậm chí quan trọng hơn.

    Cho dù các chủ hàng đang đầu tư vào mạng lưới của họ hoặc dựa vào 3PL, thông tin càng tăng sẽ cho phép các chủ hàng, nhà cung cấp dịch vụ vận tải và logistics tìm ra phương thức vận chuyển tiết kiệm nhất hoặc tránh tăng chi phí cho việc giao hàng nhanh.

    Thông tin và tăng cường khả năng hiển thị (visibility) cũng cho phép các chủ hàng và các đối tác 3PL của họ tạo ra một chuỗi cung ứng mang tính phản hồi nhanh, có thể giúp họ đẩy nhanh tốc độ sản phẩm ra thị trường và linh hoạt biến đổi lên xuống dựa trên nhu cầu của thị trường.

    Các nhà bán lẻ cũng đang thử nghiệm các giải pháp mới cho việc phân phối chặng cuối (last-mile / final-mile), bao gồm khuyến khích khách hàng nhận các đơn hàng trực tuyến tại cửa hàng với một mức giảm giá. Walmart cung cấp giảm giá cho các mặt hàng trực tuyến trong đó khách hàng mua hàng trực tuyến và đến bất kỳ cửa hàng Walmart nào để nhận hàng.

    Walmart cũng đề nghị nhân viên cửa hàng làm nhiệm vụ giao các đơn đặt hàng trực tuyến cho khách hàng vào cuối ca của họ và đang thử nghiệm mô hình ở ba địa điểm.

    Logistics ngược (reverse logistics) có thể tốn kém, và một số nhà bán lẻ đang làm việc để giảm thiểu việc khách hàng trả lại. Jet.com cung cấp cho khách hàng một mức giá thấp hơn nếu họ không chọn lựa chọn trả hàng miễn phí. Ben Emmrich, nhà phát triển đối tác chiến lược tại Google Shopping Express và cũng một diễn giả tại hội thảo, cho biết mô hình 3D trong đó người mua sắm có thể xem các mặt hàng trực tuyến và xem các sản phẩm sẽ trông như thế nào trong không gian riêng của họ, chẳng hạn như làm thế nào một món đồ nội thất sẽ phù hợp với kế hoạch cụ thể của khách hàng, có thể giảm thiểu nhu cầu trả lại hàng.

    Chuỗi cung ứng nhân đạo và chuỗi cung ứng xanh

    Các chuỗi cung ứng nhân đạo thường chứa đựng những điều không chắc chắn cũng như những hạn chế về thời gian và nguồn lực. Thông thường sẽ có ít cảnh báo khi thiên tai xảy ra, mức độ thiệt hại và nguồn lực nào sẽ là cần thiết. Các nhà cung cấp dịch vụ logistics bên thứ ba có thể thu hút công nghệ và chuyên môn của nhân viên để tạo điều kiện thuận lợi cho khả năng phản hồi nhanh.

    Tính bền vững trong chuỗi cung ứng đã và đang tiếp tục được cải thiện, và các sáng kiến ​​xanh đang ảnh hưởng đến tất cả mọi thứ từ vận chuyển đến kho bãi.

    Khi xe tải trở nên sạch hơn, toàn bộ chuỗi cung ứng sẽ trở nên xanh hơn. Các động cơ được nối kết cung cấp cho bạn khả năng giám sát hành vi và hỗ trợ tài xế để giảm các sự kiện phanh cứng hoặc nghỉ không cần thiết, làm tiêu hao nhiên liệu. Các động cơ cũng có thể báo cáo lại khi mã lỗi phát sinh, và bảo trì kịp thời có thể thúc đẩy tiết kiệm nhiên liệu.

    Ngoài ra, công nghệ diesel sạch tiếp tục được cải thiện, và Diễn Đàn Công Nghệ Diesel cho biết các động cơ xe tải diesel sạch chiếm 30% thị trường.

    Ngành công nghiệp vận tải đường bộ cũng đang đầu tư vào các phương tiện thay thế, bao gồm cả xe chạy bằng khí tự nhiên, pro-pan hoặc điện.

    Điện khí hóa đã trở nên nổi bật hơn trong các thiết bị nhà kho, chẳng hạn như xe nâng hàng và xe tải nhỏ, đặc biệt là trong các ứng dụng đặc biệt, vận tải chặng ngắn nhưng nhiều bài học đã được áp dụng cho Xe tải Loại 8. Elon Musk, CEO của Tesla Inc., đã thông báo rằng công ty có ​​kế hoạch công bố xe kéo Loại 8 đầu tiên sử dụng pin vào cuối tháng 10 năm 2017.

    Bởi vì công nghệ pin tinh khiết sẽ quá nặng và quá tốn kém đối với các xe kéo Loại 8 trong vận tải chặng dài, nhiều nhà sản xuất đang sử dụng phương pháp tiếp cận vi mô và các phụ kiện hấp dẫn như quạt làm mát, hệ thống trợ lực lái, phanh, quạt nước và hệ thống HVAC.

    Các nhà cung cấp dịch vụ logistics cũng đang nỗ lực để tăng hiệu quả trong phân phối chặng cuối (last-mile / final-mile). Tối ưu hóa tuyến đường (route optimization) và khả năng hiển thị trong thời gian thực (real-time visibility) có thể giúp các nhà cung cấp tìm con đường hiệu quả nhất, do đó loại bỏ những kí-lô-mét di chuyển không cần thiết hoặc chạy không tải do tắc nghẽn. Các đổi mới Click-and-collect cũng có thể cắt giảm số kí-lô-mét vận tải cho việc giao hàng.

    DHL Express đã tăng số lượng xe đạp mà họ sử dụng để thực hiện giao hàng tại châu Âu. UPS đã tung ra chiếc xe ba bánh trợ giúp bằng điện đầu tiên của mình để phân phối các gói hàng ở Mỹ tại Portland, Oregon vào cuối năm 2016.

    Trong nhà kho, các nhà cung cấp logistics và các chủ hàng đang tiết kiệm năng lượng bằng cách đầu tư vào ánh sáng LED và cảm biến chuyển động, sử dụng công nghệ để theo dõi và giảm điện áp, lắp đặt các tấm pin mặt trời trên các tòa nhà.

    Vậy là Nghiên Cứu 3PL Logistics hàng năm lần thứ 22 năm 2018 đã khép lại với nhiều chủ đề hiện tại được đưa ra thảo luận hơn so với các năm trước. Nghiên cứu đã tiến triển cả về tầm xa và phạm vi như tỷ lệ tham gia giữa các thành viên và các đơn vị liên kết của các tổ chức đối tác hàng năm của các tổ chức đối tác nghiên cứu logistics bên thứ ba.

    Là một phần của quá trình khảo sát năm nay, nghiên cứu thu hút được 580 công ty phản hồi, tăng 65% so với năm ngoái. Các kết quả được đưa ra trong chương “Thực trạng của thị trường 3PL” từ những người dùng hiện tại của các dịch vụ 3PL và 4PL chủ yếu dựa vào dữ liệu thu thập từ những công ty phản hồi ở Bắc Mỹ (68%), Châu Á (9%) và Châu Âu (17%).

    Độc giả nên thận trọng khi so sánh dữ liệu trong báo cáo này với dữ liệu từ báo cáo Nghiên Cứu 3PL Hàng Năm được đưa ra trước năm 2014, vì số người trả lời năm nay tập trung hơn về mặt địa lý.

    ——

    Nguồn: 2018 22nd Annual Third-Party Logistics Study